تبخال (Herpes Simplex) یکی از شایع‌ترین عفونت‌های ویروسی پوستی است که ناشی از ویروس هرپس سیمپلکس (HSV) می‌باشد. این بیماری معمولاً به صورت ضایعات تاول‌دار کوچک و دردناک روی لب‌ها، دهان، صورت یا ناحیه تناسلی ظاهر می‌شود. ویروس تبخال پس از ورود به بدن برای همیشه باقی می‌ماند و در شرایط خاص می‌تواند دوباره فعال شود.

انواع ویروس تبخال

• HSV-1: معمولاً باعث تبخال لب و دهان می‌شود.
• HSV-2: عمدتاً مسئول تبخال تناسلی است، اما می‌تواند ناحیه دهان را نیز درگیر کند.

علائم تبخال

• احساس سوزن‌سوزن شدن، خارش یا سوزش قبل از ظاهر شدن تاول.
• ظهور خوشه‌ای از تاول‌های کوچک و دردناک.
• ترکیدن تاول‌ها و ایجاد زخم سطحی.
• در برخی افراد: تب، سردرد، درد عضلانی یا تورم غدد لنفاوی.

راه‌های انتقال تبخال

• تماس مستقیم با تاول یا ترشحات مخاطی.
• بوسیدن، تماس دهانی-تناسلی یا استفاده از وسایل شخصی مشترک.
• انتقال ویروس حتی بدون وجود ضایعه فعال (در حالت نهفته).

چه عواملی باعث عود تبخال می‌شوند؟

• تب و بیماری‌های ویروسی.
• استرس یا اضطراب.
• قرار گرفتن طولانی‌مدت در معرض آفتاب یا باد.
• تغییرات هورمونی (مثلاً دوران قاعدگی).
• ضعف سیستم ایمنی.

تشخیص تبخال

تشخیص تبخال معمولاً براساس ظاهر بالینی تاول‌ها انجام می‌شود. در صورت نیاز، آزمایش PCR، بررسی مایع داخل تاول یا تست خون برای شناسایی آنتی‌بادی‌های HSV استفاده می‌شود.

درمان تبخال

اگرچه درمان قطعی برای ریشه‌کنی ویروس وجود ندارد، اما درمان دارویی می‌تواند علائم را کاهش دهد و طول بیماری را کوتاه کند:

• داروهای ضدویروسی خوراکی مانند آسیکلوویر، والاسیکلوویر یا فامسیکلوویر.
• پمادهای موضعی ضدویروس برای تسریع بهبود (در موارد خفیف).
• در موارد مکرر، استفاده پیشگیرانه از داروهای خوراکی با دوز پایین.

پیشگیری از انتقال تبخال

• پرهیز از تماس مستقیم با تاول‌ها یا ترشحات در هنگام فعال بودن بیماری.
• استفاده از وسایل شخصی جداگانه.
• استفاده از ضدآفتاب روی لب‌ها در فصول آفتابی.
• مشاوره با پزشک در صورت عود مکرر تبخال یا سیستم ایمنی ضعیف.

جمع‌بندی

تبخال یک عفونت ویروسی رایج و مزمن است که با مراقبت مناسب و درمان به‌موقع می‌توان از شدت آن کاست و دفعات عود را کاهش داد. رعایت بهداشت فردی و پرهیز از تماس در زمان فعال بودن بیماری، نقش مهمی در پیشگیری از انتقال دارد.

منابع علمی معتبر

• CDC – Herpes Simplex Virus (HSV) Infection
• UpToDate – Oral and Genital Herpes: Symptoms and Treatment
• American Academy of Dermatology – Cold Sores (Herpes Simplex)