آلوپسی آندروژنیک که با نام‌های «ریزش موی ارثی» یا «ریزش موی مردانه/زنانه» نیز شناخته می‌شود، شایع‌ترین علت ریزش مو در مردان و زنان است. این نوع ریزش مو تحت تأثیر ژنتیک و هورمون آندروژن (خصوصاً دی‌هیدروتستوسترون یا DHT) رخ می‌دهد و معمولاً به‌صورت تدریجی بروز می‌کند.
علائم آلوپسی آندروژنیک
- در مردان: عقب‌رفتن خط مو از شقیقه‌ها، کم‌پشتی در ناحیه فرق سر، یا الگوی نعل‌اسبی
- در زنان: نازک شدن یکنواخت موها، به‌ویژه در فرق سر بدون عقب‌رفتگی خط مو
– کاهش تراکم موها به‌مرور زمان
– افزایش ریزش مو هنگام شانه زدن یا استحمام
علت و مکانیسم بیماری
عامل اصلی، حساسیت ژنتیکی فولیکول‌های مو به هورمون DHT است. DHT باعث کوچک شدن تدریجی فولیکول‌ها و کوتاه شدن فاز رشد مو (آناژن) می‌شود، که در نتیجه موها نازک‌تر، کوتاه‌تر و کم‌رنگ‌تر می‌شوند تا اینکه در نهایت رشدشان متوقف می‌شود.
تشخیص آلوپسی آندروژنیک
تشخیص معمولاً با معاینه بالینی توسط پزشک متخصص پوست انجام می‌شود. در صورت نیاز، تست‌های زیر ممکن است درخواست شود:
- آزمایش خون برای بررسی سطح هورمون‌ها (به‌ویژه در زنان)
- درماتوسکوپی (بررسی میکروسکوپی پوست سر)
- گاهی بیوپسی پوست سر در موارد مشکوک
درمان آلوپسی آندروژنیک
درمان این بیماری معمولاً به کاهش سرعت ریزش و تحریک مجدد رشد مو تمرکز دارد:
۱. درمان‌های دارویی
- ماینوکسیدیل موضعی (۲٪ یا ۵٪): برای مردان و زنان؛ افزایش جریان خون و طولانی شدن فاز رشد مو
- فیناستراید خوراکی (فقط برای مردان): کاهش سطح DHT و توقف روند ریزش
- داروهای ضدآندروژن مانند اسپیرونولاکتون (در زنان)
۲. درمان‌های غیر دارویی
- مزوتراپی و تزریق کوکتل‌های محرک رشد مو
- PRP (پلاسمای غنی از پلاکت): تقویت فولیکول‌های مو با فاکتورهای رشد
- لیزر کم‌توان (LLLT): تحریک فعالیت سلولی فولیکول‌ها
۳. کاشت مو
در موارد پیشرفته که ناحیه وسیعی از پوست سر دچار ریزش شده و پاسخ به درمان‌های دیگر ضعیف بوده، کاشت مو می‌تواند گزینه مؤثری باشد.
پیشگیری و مراقبت‌های کمکی
- اجتناب از استرس‌های مداوم
- تغذیه مناسب با تمرکز بر آهن، روی، ویتامین D و B کمپلکس
- استفاده از شامپوهای ملایم و عدم استفاده از مواد شیمیایی آسیب‌زننده به مو
جمع‌بندی
آلوپسی آندروژنیک یک بیماری شایع اما قابل کنترل است. تشخیص زودهنگام، آغاز به‌موقع درمان، و پیگیری منظم با پزشک متخصص می‌تواند به حفظ موهای موجود و حتی بازگشت بخشی از موها کمک کند.
منابع علمی معتبر
- American Academy of Dermatology – Androgenetic Alopecia
- UpToDate – Evaluation and management of hair loss
- International Journal of Trichology – Current treatment options for androgenetic alopecia
