سرطان پوست یکی از شایع‌ترین انواع سرطان در سراسر جهان است. این بیماری زمانی رخ می‌دهد که سلول‌های پوست به طور غیرطبیعی و کنترل‌نشده رشد می‌کنند. بیشتر موارد سرطان پوست ناشی از قرار گرفتن طولانی‌مدت در معرض اشعه فرابنفش (UV) آفتاب یا منابع مصنوعی مانند سولاریوم است. تشخیص زودهنگام این سرطان، نقش حیاتی در درمان موفق دارد.

انواع سرطان پوست

سرطان‌های پوستی به سه نوع اصلی تقسیم می‌شوند:

• کارسینوم سلول بازال (Basal Cell Carcinoma – BCC): شایع‌ترین نوع؛ رشد آهسته و به‌ندرت متاستاز می‌دهد.
• کارسینوم سلول سنگفرشی (Squamous Cell Carcinoma – SCC): رشد تهاجمی‌تر نسبت به BCC و احتمال گسترش بیشتر.
• ملانوما (Melanoma): خطرناک‌ترین نوع؛ از سلول‌های ملانین‌ساز منشا می‌گیرد و تمایل به گسترش سریع دارد.

علائم هشداردهنده سرطان پوست

هرگونه تغییر غیرمعمول در پوست ممکن است نیاز به بررسی تخصصی داشته باشد. علائم هشداردهنده شامل موارد زیر است:

• ضایعه جدید یا زخمی که بهبود نمی‌یابد.
• خال یا لک پوستی که اندازه، رنگ یا شکل آن تغییر کند.
• ظاهر شدن برجستگی براق، قرمز یا پوسته‌دار.
• خارش، خون‌ریزی یا ترشح از خال یا ضایعه پوستی.

عوامل خطر سرطان پوست

برخی افراد بیشتر در معرض خطر ابتلا به سرطان پوست قرار دارند:

• قرار گرفتن بیش‌ازحد در معرض آفتاب یا اشعه UV.
• پوست روشن، موهای بور یا قرمز، و سابقه آفتاب‌سوختگی.
• سابقه خانوادگی سرطان پوست.
• وجود خال‌های زیاد یا غیرطبیعی (Dysplastic Nevi).
• سیستم ایمنی ضعیف (مانند دریافت‌کنندگان پیوند عضو).

تشخیص سرطان پوست

تشخیص معمولاً با معاینه فیزیکی پوست توسط متخصص پوست آغاز می‌شود. در صورت شک، نمونه‌برداری (بیوپسی) انجام می‌شود. بررسی با درماتوسکوپ نیز به ارزیابی دقیق‌تر ضایعات کمک می‌کند.

روش‌های درمان سرطان پوست

انتخاب روش درمان به نوع، اندازه و مرحله سرطان بستگی دارد. روش‌های متداول شامل:

• جراحی برداشت ضایعه (Excision).
• جراحی Mohs برای ضایعات صورت یا مناطق حساس.
• کرایوتراپی (انجماد با نیتروژن مایع).
• درمان با لیزر یا فتودینامیک.
• شیمی‌درمانی موضعی یا سیستمیک (در موارد پیشرفته).
• ایمونوتراپی و داروهای هدفمند به‌ویژه برای ملانوما.

پیشگیری از سرطان پوست

با رعایت موارد زیر می‌توان خطر ابتلا به سرطان پوست را کاهش داد:

• پرهیز از قرار گرفتن در معرض آفتاب در ساعات اوج تابش (۱۰ صبح تا ۴ عصر).
• استفاده از کرم ضدآفتاب با SPF حداقل ۳۰.
• پوشیدن لباس محافظ، کلاه لبه‌دار و عینک آفتابی.
• خودآزمایی منظم پوست و مراجعه سالانه به متخصص پوست.

جمع‌بندی

سرطان پوست در صورت تشخیص زودهنگام قابل‌درمان است و اغلب پیش‌آگهی خوبی دارد. آموزش، پیشگیری و مراجعه منظم به متخصص پوست، کلید کاهش خطر و حفظ سلامت پوست است.

منابع علمی معتبر

• American Academy of Dermatology – Skin Cancer Resource Center
• UpToDate – Skin Cancer: Types and Treatment
• National Cancer Institute – Skin Cancer Information