عفونت‌های قارچی سطحی از شایع‌ترین بیماری‌های پوستی هستند که معمولاً لایه‌های سطحی پوست، مو یا ناخن را درگیر می‌کنند. این عفونت‌ها اغلب به‌دلیل رشد بیش از حد قارچ‌های طبیعی پوست یا انتقال از محیط‌های آلوده ایجاد می‌شوند. گرچه معمولاً خطرناک نیستند، اما می‌توانند باعث ناراحتی، خارش و تغییرات ظاهری شوند.

انواع عفونت‌های قارچی سطحی

عفونت‌های قارچی سطحی شامل موارد زیر هستند:

• تینئا کورپوریس (Tinea Corporis): قارچ بدن که به‌صورت لکه‌های حلقه‌ای خارش‌دار ظاهر می‌شود.
• تینئا پدیس (Tinea Pedis): قارچ بین انگشتان پا یا کف پا، معروف به پای ورزشکاران.
• تینئا کاپیتیس (Tinea Capitis): قارچ پوست سر، شایع در کودکان.
• تینئا کروریس (Tinea Cruris): قارچ کشاله ران.
• تینئا اونگیوم (Onychomycosis): قارچ ناخن.
• کاندیدیاز پوستی: رشد بیش از حد مخمر کاندیدا در نواحی مرطوب مانند زیر بغل یا کشاله ران.

علائم شایع عفونت‌های قارچی سطحی

• لکه‌های قرمز، خارش‌دار یا پوسته‌دار.
• ترک خوردگی یا خراش پوست.
• تغییر رنگ، ضخامت یا شکل ناخن‌ها.
• ریزش مو در نواحی درگیر پوست سر.
• بوی ناخوشایند در ناحیه عفونت (به‌ویژه بین انگشتان پا).

عوامل مستعدکننده

• تعریق زیاد یا رطوبت مداوم پوست.
• پوشیدن لباس تنگ یا غیرقابل تنفس.
• استفاده از مکان‌های عمومی مرطوب مانند استخر و حمام.
• دیابت یا ضعف سیستم ایمنی.
• تماس با حیوانات آلوده (در مورد تینئا کاپیتیس یا کورپوریس).

تشخیص

تشخیص معمولاً از طریق معاینه بالینی انجام می‌شود. در صورت نیاز، آزمایش نمونه پوست یا ناخن با روش KOH، کشت قارچ یا درماتوسکوپی انجام می‌شود.

درمان عفونت‌های قارچی سطحی

درمان این عفونت‌ها معمولاً ساده و مؤثر است:

• ضد قارچ‌های موضعی مانند کلوتریمازول، کتوکونازول یا تربینافین.
• ضد قارچ خوراکی (در موارد گسترده یا مقاوم) مانند فلوکونازول یا ایتراکونازول.
• حفظ خشک و تمیز بودن ناحیه‌ی درگیر.
• شست‌وشوی منظم لباس‌ها و حوله‌ها با آب داغ.

پیشگیری

• خشک نگه داشتن بدن، به‌ویژه بین انگشتان و نواحی چین‌دار.
• پوشیدن لباس‌های نخی و گشاد.
• استفاده از دمپایی در حمام و مکان‌های عمومی.
• عدم استفاده مشترک از حوله یا کفش.
• درمان سریع حیوانات خانگی آلوده.

جمع‌بندی

عفونت‌های قارچی سطحی از جمله بیماری‌های پوستی شایع و قابل‌درمان هستند. با رعایت بهداشت فردی و محیطی و استفاده از درمان مناسب، می‌توان به سرعت این عفونت‌ها را کنترل و از عود آن‌ها جلوگیری کرد.

منابع علمی معتبر

• UpToDate – Overview of dermatophyte (tinea) infections.
• CDC – Fungal diseases: Types and treatment.
• American Academy of Dermatology – Fungal skin infections.